Provinciale Statenverkiezingen 2023 & verdozing

Noord-Brabant

In Noord-Brabant is vlak voor de verkiezingen al restrictief beleid ingevoerd met betrekking tot de ontwikkeling van logistiek vastgoed. Met de ruime overwinning van de BBB met maar liefst 11 zetels, zal dit beleid naar verwachting worden doorgezet. De provincie kiest voor clustering van logistieke locaties op enkele bestaande bedrijventerreinen. Bovendien komen er geen nieuwe locaties meer bij voor grootschalige DC’s. Van alle bedrijventerreinen in de provincie zijn er 56 locaties aangewezen waarop nog grootschalige ontwikkelingen zijn toegestaan, al betreft het in sommige gevallen slechts een gedeelte van het terrein. Het gaat in de meeste gevallen wel om relatief grote bedrijventerreinen. In aantallen gaat het namelijk om slechts 12% van de bedrijventerreinen waar nog ontwikkelingen (deels) zijn toegestaan, maar in oppervlak zijn deze terreinen samen goed voor bijna 41% van de bijna 15.000 hectare (netto) aan bedrijventerreinen die de provincie kent .

Uiteraard is een groot deel van deze terreinen al bebouwd. Ruim 10% van het areaal is nog te ontwikkelen. Ongeveer de helft hiervan ligt op de aangewezen bedrijventerreinen. Afhankelijk van waar ontwikkelingen nog deels zijn toegestaan gaat het om ongeveer 740-800 hectare, slechts 5% van het totaal aan bedrijventerreinen in Noord-Brabant. De helft hiervan ligt in de regio West-Brabant, met name bij Logistiek Park Moerdijk.

Zuid-Holland

In Zuid-Holland heeft de BBB 9 zetels behaald, op de voet gevolgd door de VVD met 8 zetels. De huidige coalitie bestaat uit VVD, CU, SGP, GroenLinks, PvdA en CDA. Gezamenlijk komen zij nu niet meer op genoeg zetels voor een meerderheid. Als bijvoorbeeld D66 of PvdD zou aansluiten, zou er wél een meerderheid zijn. Op de SGP na zijn alle partijen ofwel tegen nieuwe grootschalige distributiecentra of voor meer regie op deze ontwikkelingen. Dit ligt ook in lijn met de standpunten van de BBB en de PVV, mochten zij deelnemen in de nieuw te vormen coalitie. Het lijkt dan ook aannemelijk dat in Zuid-Holland een restrictiever beleid gevoerd zal gaan worden.

Mocht het uitgangspunt bij een dergelijk restrictiever beleid vergelijkbaar zijn met de aanpak bij Noord-Brabant , dan blijkt uit een globale inventarisering dat waarschijnlijk ook in Zuid-Holland voor ongeveer de helft van het totale bedrijvenareaal grootschalige logistieke ontwikkelingen niet meer wenselijk zijn. In totaal is ongeveer 1.000 hectare bedrijventerrein nog te ontwikkelen, wat neerkomt op ongeveer 6,5% van het totale oppervlak aan bedrijventerreinen in de provincie. Ruim 80% hiervan ligt in de regio Rotterdam en dan met name op de Maasvlakte.

Limburg

is er sprake van een zogenaamde extraparlementair college. Hierbij is het college samengesteld op deskundigheid en niet op basis van partijlidmaatschap. Het is de vraag of er met de nieuwe verkiezingsuitslagen dit keer wel een coalitie gevormd zal worden. Op basis van zetels en de standpunten van alle partijen is er in ieder geval een ruime meerderheid tegen nieuwe grootschalige ontwikkelingen. De partijen die vóór zijn (met name VVD, CDA en JA21), hebben gezamenlijk ongeveer een derde van de zetels, maar dus geen meerderheid. Het is dan ook waarschijnlijk dat er een coalitie gevormd zal worden die restrictiever wil gaan optreden.

Op basis van een globale inventarisatie voor de provincie Limburg zou dat betekenen dat – net als bij Noord-Brabant – nog maar de helft van het bedrijvenareaal in aanmerking komt voor grootschalige distributiecentra. Ook hier zijn de meeste bedrijventerreinen al grotendeels bebouwd, wat betekent dat er van het totale oppervlak bestemd voor bedrijven nog maar maximaal zo’n 4,5% te ontwikkelen is voor logistiek. Het gaat dan om grofweg 320-350 hectare in de hele provincie. Ongeveer twee derde hiervan ligt in de logistieke hotspot Venlo-Venray.

Overige provincies

Ook in andere provincies is het waarschijnlijk dat er restrictiever beleid gaat komen. In alle provincies is de BBB de grootste partij geworden. Zij zijn tegen de komst van nieuwe distributiecentra. Dit geldt voor meerdere partijen. Op basis van zetels is er in acht van de twaalf provincies een meerderheid tegen de verdozing, waaronder Gelderland en Noord-Holland, de twee middelgrote logistieke provincies. Dat wil nog niet zeggen dat er coalities gevormd zullen worden waarin een stop op nieuwe grootschalige vastgoedontwikkelingen het standpunt gaat zijn, maar de kans is wel groot. Als zij ook de lijn aanhouden die Noord-Brabant kort voor de verkiezingen heeft geïntroduceerd, kan dit naar schatting leiden tot een daling van de uitbreidingsmogelijkheden van circa 50%.

Impact van een krappere logistieke markt

Een daling van de uitbreidingsmogelijkheden voor logistiek zal een flinke impact hebben op de sector. De huidige landelijke leegstand is met 2% al extreem laag en in de meeste logistieke hotspots zoals Tilburg-Waalwijk en Venlo-Venray is deze nog veel lager. Deze krapte zal in de komende jaren alleen maar verder toenemen. Dit zal er voor gaan zorgen dat huurprijzen verder stijgen. Ook kunnen logistieke processen van bedrijven in de knel komen. Om online bestellingen zo snel en betaalbaar mogelijk te bezorgen, hebben we onze distributiecentra immers hard nodig. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de maakindustrie (denk aan bedrijven als ASML) of de bevoorrading van supermarkten.

Maar er zijn ook kansen. We zullen slimmer om moeten gaan met de ruimte die beschikbaar is voor logistiek. Door het herontwikkelen van verouderde bedrijventerreinen, waarmee ook gelijk een verduurzamingsslag gemaakt kan worden. Maar ook door het ontwikkelen van meerlaagse distributiecentra. Dergelijke ontwikkelingen zijn complexer en vaak kostbaarder om te realiseren, maar zullen door schaarste aan grond en stijgende huren steeds interessanter worden.

² Meer clustering, met oog voor verkeersintensiteit en voldoende ruimte voor MKB